ภาวะน้ำในสมองเกิน (Hydrocephalus) เป็นภาวะที่มีน้ำหล่อเลี้ยงสมองและไขสันหลังในโพรงสมองมากเกินไป ทำให้โพรงสมองขยายขนาดใหญ่ขึ้นจนเกิดการกดทับทำลายเนื้อสมอง จึงเป็นเหตุให้การทำงานของสมองผิดปกติจนพัฒนาการของร่างกายและสติปัญญาบกพร่อง โดยทั่วไปภาวะน้ำในสมองเกินมักเกิดขึ้นกับเด็กทารกและผู้สูงอายุ
อาการของภาวะน้ำในสมองเกิน
ผู้ป่วยภาวะนี้จะมีอาการแตกต่างกันไปตามชนิดของโรคและช่วงอายุของผู้ป่วย
ภาวะน้ำในสมองเกินในเด็กหรือผู้ใหญ่
- ปวดศีรษะอย่างรุนแรงหลังตื่นนอน
- ปวดคอ
- คลื่นไส้พะอืดพะอม โดยมีอาการรุนแรงขึ้นในตอนเช้า
- มองเห็นเลือนรางหรือเห็นภาพซ้อน
- สับสนมึนงง
- มีปัญหาด้านการจำ การควบคุมสมาธิ และทักษะการคิด
- มีปัญหาในการเดิน การทรงตัว
- กลั้นปัสสาวะไม่อยู่บางรายอาจกลั้นอุจจาระไม่ได้ด้วย
- ตื่นยาก ง่วงซึม อาจร้ายแรงถึงขั้นโคม่าหรือหมดสติขั้นรุนแรงและไม่ตอบสนองต่อการกระตุ้นใด ๆ ได้
ภาวะน้ำในสมองเกินชนิดความดันปกติในผู้สูงอายุ
- ปวดศีรษะ
- มีปัญหาในการเดินและการทรงตัว
- ปัสสาวะบ่อย กลั้นปัสสาวะไม่ได้
- กลั้นอุจจาระไม่ได้
- มีปัญหาในการจำ การคิด และการใช้เหตุผล
- ตอบสนองช้า
- ภาวะสมองเสื่อม
สาเหตุของภาวะน้ำในสมองเกิน
สาเหตุของภาวะน้ำในสมองเกินนั้นยังไม่เป็นที่แน่ชัด ส่วนมากมีสาเหตุมาจากอาการเจ็บป่วยหรือการบาดเจ็บที่กระทบต่อสมองทำให้เกิดการอุดตันในสมองจนน้ำในโพรงสมองไม่สามารถระบายไปยังส่วนต่าง ๆ ได้ เมื่อสมองผลิตน้ำหล่อเลี้ยงออกมามากเกินไป หรือหลอดเลือดสมองอาจไม่สามารถดูดซับน้ำได้ตามปกติสาเหตุเหล่านั้นจึงทำให้เกิดภาวะน้ำในสมองเกิน
สาเหตุภาวะน้ำในสมองเกินในเด็กหรือผู้ใหญ่
- การบาดเจ็บที่ศีรษะ
- เส้นเลือดในสมองแตก – ตีบ – ตัน
- ภาวะเลือดออกในสมอง เช่น เลือดออกใต้เยื่อหุ้มสมองชั้นกลาง
- เกิดลิ่มเลือดอุดตันในสมอง
- โรคเยื่อหุ้มสมองอักเสบ
- เนื้องอกในสมอง
- ทางผ่านของน้ำในสมองแคบตั้งแต่กำเนิด ทำให้กีดขวางการไหลเวียนของน้ำหล่อเลี้ยงสมองและไขสันหลัง
สาเหตุภาวะน้ำในสมองเกินชนิดความดันปกติในผู้สูงอายุ (โดยหาสาเหตุไม่ได้อาจเกิดจากปัจจัยเหล่านี้)
- สมองได้รับบาดเจ็บหรือกระทบกระเทือน
- ภาวะเลือดออกในสมอง
- ภาวะติดเชื้อ
- การเจ็บป่วยที่กระทบต่อระบบไหลเวียนโลหิต เช่น โรคหัวใจ โรคเบาหวาน
หากท่านมีอาการขอแนะนำตรวจเช็คด้วยการทำ MRI Brain (ตรวจส่วนสมอง) หรือ CT Brain (ตรวจส่วนสมอง) เพราะสามารถตรวจดูของเหลวที่ก่อตัวขึ้นในสมอง แรงกดที่เพิ่มขึ้นจากการขยายตัวของโพรงสมอง และโครงสร้างของสมองที่บกพร่องได้เป็นอย่างดีทำให้แพทย์สามารถวินิจฉัยโรคได้อย่างถูกต้องแม่นยำ
